ERKEN OKURYAZARLIK NEDİR? Erken okuryazarlık, çocukların okul öncesi dönemde okuma yazmaya ilişkin kazanmaları beklenen önkoşul bilgi, beceri ve tutumlarının tümü olarak tanımlanmaktadır.
Dört temel alt beceriden oluşmaktadır:
Sözel dil gelişimi ve sözcük bilgisi
Sesbilgisel farkındalık,
Harf bilgisi
Yazı farkındalığı
ERKEN OKURYAZARLIK NEDEN ÖNEMLİDİR?
Erken okuryazarlık becerileri okuma yazma becerilerinin edinimi ve gelişiminde etkili temel becerilerdir.
Bunlardan sesbilgisel farkındalık ve harf bilgisi daha çok okuma yazmanın öğrenilmesi aşamasında etkili iken, sözel dil gelişimi ve sözcük bilgisi okuduğunu anlama becerilerine temel oluşturmaktadır.
Erken okuryazarlık becerileri ile okuma ve akademik başarı arasında güçlü bir ilişki vardır.
Çocuklar, okuma için önkoşul beceriler niteliğinde olan becerilere sahip olmadan okula başladıklarında, ilk yıllarda okumayı öğrenmede, daha ileriki sınıflarda ise okuduğunu anlamada güçlükler yaşamakta ve tüm okul yaşamı süresince akranlarının gerisinde kalmaktadırlar.
Bu yüzden, erken okuryazarlık becerilerini yeterince kazanamamış çocukların erken dönemde belirlenmesi ve erken müdahale programları ile akranlarıyla arasındaki farkın kapatılması çok önemlidir.
ERKEN OKURYAZARLIK TESTİ (EROT) NEDİR?
EROT erken okuryazarlık becerilerinde yaşına uygun performans göstermeyen çocukların erken dönemde belirlenmesi ve erken müdahale programları ile desteklenmesi için geliştirilmiş geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıdır.
Anasınıfına devam eden çocukların erken okuryazarlık becerilerinin değerlendirilmesini amaçlar.
Tanılama aracı olmaktan daha çok, okuma yazma güçlükleri açısından risk grubunda yer alan ve destek gereksinimi olan çocukları belirlemeye yönelik bir araçtır.
Ayrıca çocukların güçlük yaşadıkları alanların belirlenmesini sağlayarak müdahale planlarının oluşturulmasına olanak verir.
EROT erken okuryazarlık becerilerini yedi boyutta toplam 15 alt test ile değerlendirmektedir:
- Alıcı Dilde Sözcük Bilgisi
- İfade Edici Dilde Sözcük Bilgisi
- Genel İsimlendirme
- İşlev Bilgisi
- Harf Bilgisi
- Alıcı dilde harf bilgisi
- İfade edici dilde harf bilgisi
- Sesbilgisel Farkındalık
- Uyak farkındalığı
- İlk sese göre eşleştirme
- Son sese göre eşleştirme
- Cümleyi sözcüklere ayırma
- Sözcükleri hecelere ayırma
- Hece birleştirme
- İlk ses atma
- Son ses atma
- Dinlediğini Anlama
Toplam 403 çocukla geçerlik güvenirlik çalışmaları yürütülmüştür. Geçerlik-güvenirlik çalışmaları kapsamında EROT’un;
- Kapsam geçerliği
- Yapı geçerliği
- Ölçüt geçerliği
- Yordama geçerliği
- İç tutarlılık güvenirliği
- İki yarı test güvenirliği
- Test- tekrar- test güvenirliği incelemiştir.
Ayrıca her bir boyutta risk grubunda olan çocukları belirlemek üzere kesme puanları belirlenmiştir.
EROT NE AMAÇLA KULLANILIR?
- Öğrenme güçlüğü ve okuma yazma güçlükleri açısından risk grubunda yer alan çocukları belirlemek
- Çocukların erken okuryazarlık becerilerindeki güçlü ve zayıf yanlarını belirlemek
- Güçlük yaşadıkları alanların belirlenmesini sağlayarak müdahale planlarını oluşturmak
- erken okuryazarlık becerilerindeki gelişimlerini ve uygulanan müdahalelerin etkililiğini incelemek
- Çocukların birinci sınıfa başlama konusundaki yeterliklerini değerlendirmek
EROT UYGULAYICI EĞİTİMİ NASIL YÜRÜTÜLÜR?
EROT’a yönelik uygulayıcı eğitimi kapsamında katılımcılara 6 saat süren bir eğitim verilmektedir. Eğitimin ilk bölümünde erken okuryazarlığın ne olduğu, önemi ve diğer gelişim alanları ve akademik beceriler ile ilişkisi hakkında bilgiler sunulurken, ikinci bölümde EROT, içeriği ve uygulama süreci tanıtılarak uygulamasını içeren bir video gösterilmektedir. Üçüncü bölümde ise puanlanması, sonuçların yorumlanması ve raporlaştırılması süreçleri ayrıntılı olarak ele alınmaktadır.
EĞİTİME KİMLER KATILABİLİR?
- Özel Eğitim Öğretmenleri
- Okul Öncesi Öğretmenleri
- Çocuk Gelişimi Uzmanları
- Dil ve Konuşma Terapistleri
- Odyologlar
- Psikologlar
- Psikolojik Danışmanlar
- Sınıf Öğretmenleri
- Türkçe Öğretmenleri
- Konuyla ilgili Çalışmalar Yürüten Lisansüstü Öğrenciler ve Araştırmacılar
- Yukarıda Sıralanan Alanlardaki Lisans Son Sınıf Öğrencileri
EĞİTİM KİM TARAFINDAN VERİLİR?
Prof. Dr. Cevriye Ergül