OKUMA YAZMA BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ NEDEN ÖNEMLİDİR? - Okuma yazma hem genel eğitimde hem de özel eğitimde çocuklara kazandırılması hedeflenen en temel becerilerdendir.
- Tipik gelişim gösteren her üç çocuktan biri okuma yazma becerilerinin ediniminde ve gelişiminde sorunlar yaşamakta ve sınıf düzeyine uygun beceriler sergileyememektedir.
- Yaşadıkları problemler akademik başarısızlığa neden olduğu gibi, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimlerini de olumsuz etkilemektedir.
- Bu nedenle, okuma, okuduğunu anlama ve yazma becerilerin kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesinin ve varsa yaşanan güçlüğün düzeyinin ve nedenlerinin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır.
- Böylece okuma yazma güçlüklerine yönelik müdahaleler zaman kaybetmeden uygulanabilmekte, var olan güçlüklerin ve olası etkilerinin büyümesi ve yeni güçlüklerin ortaya çıkması önlenebilmektedir.
- Ayrıca, pek çok özel gereksinim durumunun tanılama süreçlerinde okuma yazma becerilerinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
OKUMA YAZMA DEĞERLENDİRME BATARYASI (OYAB) NEDİR?
Birinci sınıftan dördüncü sınıfa kadar olan sınıf düzeylerindeki çocukların okuma, okuduğunu anlama ve yazma becerilerini kapsamlı olarak değerlendiren geçerli, güvenilir ve standardize bir araçtır.
Toplam 10 test içermektedir.
Okuma alanında:
- Anlamlı Sözcük Okuma Testi
- Anlamsız Sözcük Okuma Testi
- Fonetik Analiz Testi
- Metin Okuma Testi
Okuduğunu anlama alanında:
- Metin Anlama Testi
- Boşluk Doldurma Testi
- Cümle Doğruluğu Testi
Yazma alanında:
- Dikte Testi
- Bakarak Yazma Testi
- Metin Yazma Testi
- Biçimsel Kalite Rubriği
- İçerik Kalitesi Rubriği
OYAB testleri genel olarak akıcılığı temel alır ve süre temellidir. Çocukların 1 dakika, 90 saniye gibi sürelerde doğru okudukları, yazdıkları veya yanıtladıkları madde üzerinden performans değerlendirilir.
Her testin birbirine yerine kullanılabilecek paralel A ve B formları vardır.
Her bir test bağımsız olarak kullanılabilmektedir.
Toplam 1177 çocukla geçerlik güvenirlik ve norm çalışmaları yürütülmüştür.
OYAB’ın geçerlik ve güvenirlik çalışmaları kapsamında;
- Kapsam geçerliği
- Yapı geçerliği
- Ayırıcılık geçerliği
- Boylamsal yordayıcılığı
- Ölçüt geçerliği
- Test- tekrar- test güvenirliği
- İç tutarlılık güvenirliği
- A ve B formlarının eşdeğerlik güvenirliği analizleri yapılmıştır.
Norm çalışmaları kapsamında ise;
- Her bir sınıf düzeyinde (1-2. sınıfta her iki dönemde) performansa ilişkin kesme aralıkları oluşturulmuştur.
- Çocukların performans “çok düşük, düşük, orta, yüksek, çok yüksek” olmak üzere beş düzeyli değerlendirilebilmektedir.
OYAB NE AMAÇLA KULLANILIR?
- Tüm özel gereksinimli ve tipik gelişen çocukların okuma yazma becerilerindeki düzeylerinin, güçlü ve zayıf yanlarının ve müdahale gereksinimlerinin belirlenmesinde
- Öğrenme güçlüğü olan çocukların tanılanmasında
- Okul dönemindeki DEHB ve dil ve konuşma bozukluğu gibi durumların tanılanmasında
- Öğrenme güçlüğü açısından risk grubunda olan çocukların erken dönemde belirlenmesinde
- Okuma yazma becerilerindeki gelişiminin izlenmesinde
- Güçlük yaşayan çocukları belirlemek üzere taramalar yapılmasında kullanılır.
OYAB UYGULAYICI EĞİTİMİ NASIL YÜRÜTÜLÜR?
Uygulayıcı eğitimi kapsamında katılımcılara 6 saat süren bir eğitim verilmektedir. Eğitimin ilk bölümünde okuma yazma becerilerinin önemi, bu becerilerde problem yaşayan çocukların yaygınlığı ve erken müdahalenin önemi hakkında bilgiler sunulurken, ikinci bölümde testlerin içeriği ve uygulama süreci tanıtılarak uygulamasını içeren videolar gösterilmektedir. Üçüncü bölümde ise puanlanması, sonuçların yorumlanması ve raporlaştırılması süreçleri ayrıntılı olarak ele alınmaktadır.
EĞİTİME KİMLER KATILABİLİR?
- Özel Eğitim Öğretmenleri
- Sınıf Öğretmenleri
- Çocuk Gelişimi Uzmanları
- Psikologlar
- Psikolojik Danışmanlar
- Dil ve Konuşma Terapistleri
- Odyologlar
- Türkçe Öğretmenleri
- Konuyla ilgili Çalışmalar Yürüten Lisansüstü Öğrenciler ve Araştırmacılar
- Yukarıda Sıralanan Alanlardaki Lisans Son Sınıf Öğrencileri
EĞİTİM KİM TARAFINDAN VERİLİR?
Prof. Dr. Cevriye Ergül
Doç. Dr. Meral Çilem Ökcün Akçamuş
Prof. Dr. Gözde Akoğlu
Dr. Öğr. Üyesi Burcu Kılıç Tülü